«Οπου μπέχο τρέχω κι όσο μπέχο αντέχω»

Φιλοσοφικές κουβέντες στον Τσουκάνη, συναυλίες με θέα τη λίμνη, κιθάρες στο Νησάκι, καφέ με σερμπέτια, κορίτσια στα Λιθαρίτσια. Ο μουσικός Σπύρος Γραμμένος ανακαλεί τις αναμνήσεις του από την πόλη που τον μεγάλωσε.
Ταξίδι
12:05, 26/3/2015
Ο μουσικός Σπύρος Γραμμένος πλέον ζει στην Αθήνα, όμως από τον τόπο που μεγάλωσε δεν ξεχνά τη βροχή, το Νησί, το Ρολόι, τον «τζε» και το «χαλόνι».


 Ο μουσικός Σπύρος Γραμμένος πλέον ζει στην Αθήνα, όμως από τον τόπο που
μεγάλωσε δεν ξεχνά τη βροχή, το Νησί, το Ρολόι, τον «τζε» και το «χαλόνι».   Φωτογραφία: Τhomas Αrsenis
Τα Γιάννενα τα γνώρισα όταν ήμουν 14 χρόνων, ενώ αυτά... δεν έχει σημασία. Σημασία έχει πως τα ερωτεύτηκα. Και όταν ερωτεύεσαι στα 14, είναι σκληρό! Με μάγεψε το Κάστρο, η λίμνη, το Νησάκι, το θέατρο του Φρόντζου, η ομίχλη, το καφενείο του Τσουκάνη, η Οαση στην πλατεία, το πάρκο στα Λιθαρίτσια, το Ρολόι και οι λέξεις(!), ο τζες, το χαλόνι, το μπέχο, το τρίο, ο τροξός, το γκαϊντάρω, ο χαλές και άλλες... πολλές!
Το Κάστρο το έχτισε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός για να προφυλάξει τη βυζαντινή αυτοκρατορία, αλλά έζησαν διάφοροι τύποι εκεί μέσα, όπως π.χ. ο Αλή Πασάς. Απ’ το Κάστρο ο Αλή Πασάς διοικούσε σχεδόν όλη την Ελλάδα, αλλά μέσα στο ίδιο το Κάστρο τον διοικούσε η κυρά Βασιλική στην αρχή και αργότερα τα φουστάνια της κακομοίρας της κυρά Φροσύνης, που είχε άδοξο τέλος στα τότε βαθιά νερά της λίμνης. Στο Κάστρο ζει ακόμα κόσμος και, αν πάτε, να επισκεφτείτε το Ιτς Καλέ, το Βυζαντινό Μουσείο, το Δημοτικό Εθνογραφικό Μουσείο, το Μουσείο του Φώτη Ραπακούση και τα γραφικά καφέ, για να πιείτε σερμπέτια!
Η λίμνη είναι πράσινη και, αν περάσεις δίπλα, σου έρχεται κάπως, αλλά αν υπήρχε μια ταμπέλα να λέει πως το πράσινο χρώμα οφείλεται στο φυτοπλαγκτόν, που είναι άφθονο, θα αισθανόσουν καλύτερα (όχι ότι είναι να την πιεις στο ποτήρι)! Πλέον έχει πέντε-έξι μέτρα βάθος, και αυτό κάνει το μέρος κάτω από το Κάστρο να φαντάζει ιστορικό, μια και το όνομά του είναι «Δώδεκα» λόγω του βάθους του. Κάπου εκεί έπνιξε ο Αλή Πασάς την κυρά Φροσύνη (κι εμείς μαζευόμασταν και παίζαμε κιθάρα) και μετά συνέχισε προς το Νησάκι (κι εκεί μαζευόμασταν και παίζαμε κιθάρα).
Το Νησάκι των Ιωαννίνων είναι ένα από τα δύο κατοικημένα νησιά μέσα σε λίμνη στην Ελλάδα (το άλλο είναι ο Αγιος Αχίλλειος στις Πρέσπες). Εχει Νησιώτες (Γιαννιώτες), το Μουσείο του Αλή Πασά, πολλά μοναστήρια, ένα όμορφο δασάκι με ελεύθερα κουνέλια και πολλά εστιατόρια να γευθείς καραβίδες και βατραχοπόδαρα!
Ραντεβού για μπακλαβά
Το κιγκλίδωμα από τον τάφο του Αλή Πασά και στο βάθος το Φετιχιέ Τζαμί.
Το ιστορικό καφενείο του Τσουκάνη, Μιχαήλ Αγγέλου και Δωδώνης γωνία, στο κέντρο της πόλης, ήταν ένα μέρος όπου φιλοσοφικές, πολιτικές και πολιτιστικές κουβέντες κάπνιζαν την ατμόσφαιρα - καμιά φορά την ντουμάνιαζαν κιόλας. Αν επισκεφτείτε το μέρος, θα δείτε κάτι πιτογυράδικα και απέναντι τα ερείπια της Οασης! Η Οαση, έργο του αρχιτέκτονα Αρη Κωνσταντινίδη, που φιλοξενούσε νύχτα και μέρα κόσμο και κοσμάκη με καφέ, φαγητό, πατσά και πάλι καφέ... είναι πλέον ένα ερείπιο που ακουμπάει στις πλάτες των πολιτών που αγωνιούν για την αναβίωσή της και όχι για την ιδιωτικοποίησή της.
Στο Θέατρο ΕΗΜ (Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών) - Κώστα Φρόντζου είδα τις πρώτες συναυλίες με θέα την πόλη και τη λίμνη. Αργότερα πήγα εκεί τα πρώτα μου «πονηρά» ραντεβού, όχι με τόσο μεγάλη επιτυχία, καθώς είχε όσο κόσμο είχε και στις συναυλίες, οπότε καταλήγαμε στα Λιθαρίτσια! Τα Λιθαρίτσια είναι ένα ακόμη όμορφο πάρκο στο κέντρο της πόλης. Εκεί, είχε ένα από τα παλάτια του ο Αλή Πασάς (που λέγαμε και πριν) και γύρω απ’ αυτό ήταν τα παλατάκια των γιων του. Εχει ένα καφέ-εστιατόριο που φιλοξενεί γάμους, βαφτίσια, δεξιώσεις, σεμινάρια και άλλα. Από το πάρκο, βλέπεις τη λίμνη, μουσικά φεστιβάλ και ζευγαράκια να ψάχνουν τον έρωτα ανάμεσα στους θάμνους. Τα Λιθαρίτσια βρίσκονται πίσω απ’ το «αυθεντικό Big Ben», το Ρολόι των Ιωαννίνων!

Το Ρολόι των Ιωαννίνων κατασκευάστηκε το 1905 και φαντάζομαι πως, από τότε, εκεί κλείνονταν τα πιο σημαντικά ραντεβού. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες και ιστορικές αναφορές, μπείτε στο γκουγκλ και ψάξτε. Μην τα θέλετε όλα έτοιμα.
Κάπου εδώ, λοιπόν, να σας πω πως με πιέζει ο χώρος (και όχι ο χρόνος) του άρθρου και να κλείσω με αυτό που μου άφησε αυτή η πόλη και κουβαλάω πάντοτε χωρίς να το θέλω!
Τις λέξεις:
ο τζες – αυτός (ο τύπος)
το χαλόνι – γυναίκα (γκόμενα)
το μπέχο – τζάμπα (όπου μπέχο τρέχω κι όσο μπέχο αντέχω)
το τρίο - ψέμα (κοφτ’ τα τριάρια ωρέ)
ο τροξός - ο μπανταλός (δεν ξέρω άλλη λέξη για το μπανταλός)
το γκαϊντάρω - κοιτάω (παίρνω φαγκρί "όχι το ψάρι")
ο χαλές - η τουαλέτα (το μέρος)
Οταν βρεθείτε στα Γιάννενα (θα βρέχει, δεν το έχει για πλάκα το Ρολόι, είναι Λονδίνο!), να πάτε παντού (και στη μάνα μου, στο κομμωτήριο να της δώσετε χαιρετίσματα). Είναι πανέμορφα. Αλλά όταν ακούσετε «ούι ο τζες γκαϊντάρει το χαλόνι απέναντι, αλλά αυτή δεν παίρνει τάρα γιατί είναι τροξό», μην απαντήσετε στ’ αγγλικά. Τσιμπήστε ένα γιαννιώτικο μπακλαβαδάκι και θα συνεννοηθείτε!
ΥΓ: Μακάρι να είχα ένα βιβλίο ολόκληρο, να έγραφα για τα Γιάννενα!
Τσέχοφ και Σταυρός του Νότου
O Σπύρος Γραμμένος είναι μουσικός και τραγουδιστής. Πρόσφατα, επιμελήθηκε τη μουσική στην παράσταση Loot του Joe Orton, ενώ κάνει και μία guest εμφάνιση (έως 31/3 στο Θέατρο του Νέου Κόσμου). Δύο Παρασκευές του Απριλίου (17 και 24) εμφανίζεται στον Σταυρό του Νότου Plus, ενώ από 20 Απριλίου μπορείτε να τον δείτε στην παράσταση «Οι τρεις αδερφές» του Α. Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Γ. Ανδρέου στο θέατρο «Τζένη Καρέζη». spiros grammenos.gr